Rozpoczynając własny biznes, jednym z pierwszych kroków jest wybór odpowiedniej formy działalności. Jest to kluczowa decyzja, która będzie miała wpływ na wiele aspektów prowadzenia Twojej firmy. W Polsce istnieje kilka popularnych opcji, które warto rozważyć. W tym wpisie omówię najpopularniejsze z nich.
Jaka forma działalności jest najbardziej popularna w Polsce?
W naszym kraju jedną z najczęściej wybieranych form działalności jest jednoosobowa działalność gospodarcza (JDG). To rozwiązanie często preferowane przez osoby rozpoczynające swoją przedsiębiorczą przygodę ze względu na prostotę założenia i relatywnie niskie koszty. Według danych GUS, JDG stanowi około 97% wszystkich zarejestrowanych firm. Ale skoro jest najbardziej popularną formą działalności, to nie ma innej godnej uwagi?
Otóż nie. Poniżej przedstawię Ci 3 formy prowadzenia działalności gospodarczej, które warto rozważyć zakładając swoją własną firmę.
Jakie mamy możliwości wyboru?
Oprócz jednoosobowej działalności gospodarczej, istnieje również opcja prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej na etacie, co może być atrakcyjne dla osób, które nie chcą zrywać całkowicie z pracą na etacie i chcą stopniowo przechodzić w pełny samodzielny biznes. Inną alternatywą jest Nierejestrowana Działalność Gospodarcza (NDG), która pozwala na prowadzenie drobnej działalności bez konieczności jej rejestracji. Oprócz tych trzech form, mamy jeszcze popularną spółkę z o.o. oraz inne formy spółek. Jednak te rodzaje działalności warto rozważyć, gdy nasz biznes nabiera już rozmiarów, rozwija się. Na początku pozostańmy przy trzech pierwszych.
Jednoosobowa działalność gospodarcza (JDG)
Jak już wspomniałam JDG jest najpopularniejszą formą działalności w Polsce. W skrócie rzecz ujmując, ta forma prawna polega na prowadzeniu działalności gospodarczej przez jedną osobę fizyczną, która odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania firmy. JDG nie wymaga minimalnego kapitału na start, jak ma to miejsce chociażby w spółce z o.o..
A jej założenie jest bezpłatne i możesz to zrobić online za pomocą platformy CEIDG. Do tego wymagany jest podpis elektroniczny e-PUAP. Możesz również zrobić to zanosząc wypełniony wniosek osobiście do najbliższego urzędu (Miasta, Gminy, Skarbowego).
Zanim jednak zaczniesz wypełniać wniosek o rejestrację firmy, przemyśl i zadbaj o kilka szczegółów:
PODATKI
- Wybierz formę podatku dochodowego (PIT): może to być opodatkowanię na zasadach ogólnych (skala podatkowa), ryczałt bądź też podatek liniowy. Zorientuj się na czym polega każda z tych form, przeanalizuj która będzie dla najlepsza i wybierz jedną z nich. Pamiętaj! jeżeli w trakcie prowadzenia twojej firmy okaże się, że inna forma podatku dochodowego byłaby bardziej korzystna, może ją zmienić na początku każdego nowego roku kalendarzowego.
- Podatek VAT: Jeśli planujesz prowadzić działalność gospodarczą, musisz zdecydować, czy chcesz być płatnikiem VAT. Płatnicy VAT muszą regularnie składać deklaracje VAT i rozliczać się z fiskusem. Pamiętaj! Możesz również skorzystać ze zwolnienia podmiotowego lub przedmiotowego z tego podatku. Jednak są pewne branże, które zobowiązane są do bycia na VAT już od pierwszych dni swojej działalności np. będziesz tworzyć wyroby z metali szlachetnych, czy też świadczyć usługi doradztwa. Ale jest też druga strona, czyli są branże, które zawsze będą zwolnione z VAT-u jak np. nauka języków obcych. Pełne informacje na ten temat znajdziesz w ustawie o podatku VAT.
ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych):
- Przedsiębiorcy muszą opłacać składki ZUS. Wysokość składek zależy od wybranej formy opodatkowania i osiąganych przychodów. Pamiętaj, że składki ZUS są obowiązkowe. Jednak jeżeli to jest dopiero twoja pierwsza działalność gospodarcza, to możesz liczyć na pewne ulgi. Przez pierwsze pół roku korzystasz z tzw. ulgi na start – płacisz jedynie składkę zdrowotną. Po tym okresie przez następne 2 lata płacisz tzw. mały ZUS – podstawą do wyliczenia składek jest wynagrodzenie minimalne. Następnie istnieje jeszcze możliwość skorzystania z tzw. małego ZUS-u plus, ale z tej ulgi nie wszyscy przedsiębiorcy będą mogli skorzystać. Trzeba spełniać określone warunki. Na a na końcu mamy już pełny ZUS – podstawą do wyliczenia składek jest średnie wynagrodzenie krajowe.
KSIĘGOWOŚĆ:
- Prowadzenie księgowości jest niezbędne dla każdej firmy. Możesz wybrać:
Samodzielne Prowadzenie Księgowości – jeśli masz odpowiednią wiedzę, w tym temacie.
Współpracę z Biurem Rachunkowym – jeśli nie masz wiedzy z zakresu księgowości, czy rachunkowości, to lepiej zatrudnić profesjonalistę lub skorzystać z usług biura rachunkowego, aby uniknąć błędów i problemów związanych z rozliczeniami.
REJESTRACJA W CEIDG:
Aby rejestracja Twojej firmy przebiegła jak najsprawniej, warto przygotować sobie wcześniej wszystkie wymagane informacje:
- dane osobowe
- numer PESEL
- numer NIP, jeżeli masz nadany i jest on aktywny (nadawane kiedyś numery NIP mogą być nieaktywne i wtedy składamy wniosek o nadanie numeru NIP)
- numer dowodu osobistego (sprawdź czy jest aktualny)
- adres zamieszkania oraz zameldowania
- adres siedziby firmy (prowadzenia działalności)
- nazwa firmy (domyślnie jest to nasze imię i nazwisko, jednak w trakcie rejestracji możemy dodać również nazwę marki)
- kod/kody PKD (opis działalności)
- numer konta bankowego
- dane pełnomocnika firmy (np. swoją księgową, która będzie cię reprezentować w urzędzie skarbowym czy w ZUS-ie).
PAMIĘTAJ!
każda branża może mieć swoje specyficzne potrzeby, dlatego warto w niektórych kwestiach skonsultować się z ekspertem np. z księgową.
Jednoosobowa działalność gospodarcza na etacie
Dla tych, którzy nie chcą rezygnować z pracy na etacie na rzecz własnego biznesu, opcją może być prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej na etacie. Jest to forma hybrydowa, która pozwala na rozpoczęcie własnej działalności przy jednoczesnym zachowaniu stałego źródła dochodu. Co do zasady polega ona na tym samym co JDG, ale są pewne różnice, które warto znać.
- Zapisy umowy o pracę: Sprawdź, czy Twoja umowa o pracę zawiera zapisy dotyczące zakazu konkurencji. Jeśli tak, możesz otworzyć firmę w innej branży niż Twoja praca na etacie.
- Zgoda od pracodawcy: Jeśli jesteś urzędnikiem, potrzebujesz zgodę od pracodawcy (np. Prezydenta lub Starosty) na prowadzenie działalności gospodarczej.
- Składki na ZUS: Jeżeli twoje wynagrodzenie z umowy o pracę wynosi min. tyle, co krajowe wynagrodzenie minimalne, wówczas opłacasz jedynie składkę zdrowotną (zarówno na etacie jak i z działalności).
- Współpraca z twoim pracodawcą: Nie możesz wykonywać swojej działalności na rzecz swojego pracodawcy.
Choć praca na etacie zapewni Ci poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji w trakcie rozkręcania swojego biznesu, to jednak warto zastanowić się, czy faktycznie znajdziesz czas na prowadzenie firmy po godzinach pracy etatowej. Będzie to zapewne nie lada wyzwanie.
Nierejestrowana Działalność Gospodarcza (NDG)
NDG to interesująca opcja dla osób, które chcą rozpocząć działalność bez koniecznych formalności związanych z rejestracją firmy. Choć ma swoje ograniczenia i nie nadaje się do wszystkich rodzajów biznesów, może być świetnym rozwiązaniem dla początkujących przedsiębiorców.
Ta forma działalności, która nie wymaga rejestracji w CEIDG, nie wymaga zgłaszania jej do urzędu skarbowego czy ZUS-u. A co za tym idzie, nie ma obowiązku odprowadzania jakichkolwiek składek na ZUS. I możemy prowadzić swój biznes całkowicie legalnie, bez obawy o kontrole, czy donos kogoś “życzliwego”, że dorabiamy sobie na czarno.
Brzmi fajnie, prawda? Jednak NDG ma pewne ograniczenia. Jest nim przede wszystkim limit przychodów jaki możemy osiągnąć w danym miesiącu. Obecnie wynosi on 75% wynagrodzenia minimalnego. Od stycznia 2024r. wynagrodzenie minimalne wynosi 4242 zł, zatem na NDG możemy osiągnąć max. 3181,50 zł przychodu. Od lipca 2024r. kwota ta ulegnie zwiększeniu w związku z podwyżką płacy minimalnej. Będzie ona wynosiła 4300 zł, zatem przychód na NDG nie będzie mógł przekroczyć kwoty 3225,00 zł.
Kiedy prowadzenie NDG nie jest możliwe?
Tej formy działalności nie mogą prowadzić osoby, które w ciągu ostatnich 5 lat prowadziły JDG. A także osoby, których działalność wymaga koncesji, zezwolenia, wpisu do działalności regulowanej, czy też została zdefiniowana jako działalność reglamentowana.
Kolejną wadą tej formy działalności, o której nie można nie wspomnieć, jest kwestia świadczenia usług. Choć zamysłem rządzących przy tworzeniu tej formy działalności, było zalefgaliwanie drobnych prac dotywczych, to jednak zupełnie nie przemyśleli kwestii świadczenia usług. Niestety ale w ślad za przepisami o NDG nie zostały zmienione przepisy ustawy o ZUS i w związku z tym teoretycznie, każda usługa jaką świadczy przedsiębiorca na NDG, traktowana jest jako umowa zlecenie. Powoduje to, iż klient – zleceniodawca, powinien odprowadzić za Ciebie składki na ZUS. Czyli jeżeli chciałabyś po godzinach pracy etatowej robić klientkom manicure hybrydowy, to wówczas klientka powinna tę usługę zgłosić do ZUS-u i odprowadzić od Twojego wynagrodzenia składki. Jest to kuriozalna sytuacja, ale niestety prawdziwa. Zupełnie inną kwestią jest realna możliwość przeprowadzenia przez ZUS kontroli takiej działalności, ale to już jest inny temat.
Jeżeli zainteresowała Cię ta forma działalności, to koniecznie zajrzyj do mojego poradnika:
Nierejestrowana Działalność Gospodarcza
Jak założyć i prowadzić biznes bez rejestracji
Marzysz o własnym biznesie, ale boisz się biurokracji, formalności i niepotrzebnych kosztów? Jeżeli tak to ta książka jest dla Ciebie! „Nierejestrowana Działalność Gospodarcza, jak założyć i prowadzić biznes bez rejestracji” to doskonały przewodnik dla tych, którzy chcą legalnie dorobić do domowego budżetu lub rozpocząć swoją drogę biznesową.
Wybór formy działalności jest jednym z kluczowych kroków na drodze do rozpoczęcia własnego biznesu. Przed podjęciem decyzji warto dokładnie przeanalizować dostępne opcje i dostosować je do własnych potrzeb i możliwości. Pamiętaj, że właściwie dobrana forma działalności może znacząco ułatwić drogę do sukcesu twojego biznesu.
Założenie własnego biznesu to ekscytująca, ale też wymagająca i pełna wyzwań podróż. Nie bój się prosić o pomoc i wsparcie innych osób. Nie bój się również korzystać z pomocy ekspertów. Lepiej zapłacić kilka złotych za konsultację, niż błądzić po omacku i podejmować nieodpowiednie decyzje.
